Beneficjenci fundacji rodzinnej.

Kim są beneficjenci fundacji rodzinnej?

Beneficjent fundacji rodzinnej to jedna z najważniejszych osób w samej fundacji. Jest to osoba, która może uzyskiwać świadczenia od fundacji rodzinnej lub mienie w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Posiadanie statusu beneficjenta należy więc rozumieć w ten sposób, że status ten uzyskują jedynie takie osoby, które na podstawie postanowień statutu uprawnione są do otrzymywania świadczeń od fundacji rodzinnej lub mienia w związku z jej rozwiązaniem. Rzecz jasna, o tym, kto może uzyskiwać takie składniki majątkowe, decyduje status fundacji.

Drugim warunkiem, który determinuje posiadanie statusu beneficjenta fundacji rodzinnej jest posiadanie statusu osoby fizycznej albo organizacji pozarządowej, o której mowa w przepisach Ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, prowadząca działalność pożytku publicznego w rozumieniu tej Ustawy.  Będzie to raczej dość niewielki odsetek beneficjentów, z uwagi na fakt, iż podstawowym celem fundacji rodzinnej jest gromadzenie mienia na potrzeby zabezpieczenie przyszłych pokoleń – zstępnych po fundatorze.

Czy fundator może być beneficjentem fundacji rodzinnej?

Odpowiedź na to pytanie wynika wprost z przepisów Ustawy o fundacji rodzinnej i należy na nie odpowiedzieć twierdząco. Fundator fundacji rodzinnej może być jej beneficjentem.

Lista beneficjentów.

Czym jest lista beneficjentów? Jest to bardzo ważny dokument, na podstawie którego określa się krąg beneficjentów. Na liście umieszcza się takie dane kontaktowe, jak: imię i nazwisko beneficjenta, identyfikator podatkowy (numer PESEL lub NIP) lub numer paszportu i imiona rodziców, adres zamieszkania lub adres do doręczeń, jak i dane niezbędne do spełnienia świadczenia, w tym informacje o przysługujących beneficjentowi uprawnieniach.

Co bardzo ważne, fundacja rodzinna może żądać udokumentowania danych niezbędnych do spełnienia świadczenia, w zakresie niezbędnym do ich potwierdzenia. Fundacja jest więc uprawniona do weryfikacji, czy beneficjent udokumentował dane niezbędne do spełnienia świadczenia, ale ma do tego uprawnienie jedynie w zakresie niezbędnym do spełnienia świadczeń.

Obowiązki fundacji w związku ze spełnianiem świadczeń na rzecz beneficjentów.

Przepisu Ustawy o fundacjach rodzinnych w bardzo precyzyjny sposób określają w jaki sposób fundacja rodzinna ma regulować świadczenia na rzecz beneficjentów.

Po pierwsze, spełnienie świadczenia na rzecz beneficjenta nie może zagrażać wypłacalności fundacji rodzinnej wobec jej wierzycieli niebędących beneficjentami i za każdym razem zależne jest od bieżącej sytuacji finansowej fundacji rodzinnej.

W sytuacji, gdy sytuacja finansowa fundacji rodzinnej jest niekorzystna, fundacja może wstrzymać się z wypłatą świadczeń, a bieg terminu ulega zawieszeniu do czasu poprawy sytuacji finansowej fundacji rodzinnej.

Ponadto, fundacja rodzinna jest ustawowo zobowiązana do spełnienia w pierwszej kolejności obowiązku alimentacyjnego ciążącego na fundatorze na rzecz uprawnionych niebędących beneficjentami, przy czym nie może to doprowadzić do pokrzywdzenia beneficjenta, wobec którego na fundatorze ciąży obowiązek alimentacyjny. Fundacja rodzinna jest więc zobowiązana do wypłacania alimentów zarówno na rzecz beneficjentów, jak i osób uprawnionych do alimentów, przy czym można powiedzieć, że obowiązek alimentacyjny na rzecz osób niebędących beneficjentami jest ważniejszy niż taki obowiązek względem beneficjentów.

Koniecznie trzeba także mieć na uwadze, że gdyby fundacja rodzinna nie miała wystarczających środków finansowych do spełniania świadczeń w pełnej wysokości, zarząd dokona miarkowania świadczeń, aby nie pokrzywdzić żadnego z beneficjentów. Bieg terminu spełnienia świadczenia ulega zawieszeniu do czasu poprawy sytuacji finansowej fundacji rodzinnej.

Przepisy powyższe maja na celu zabezpieczenie interesów wierzycieli fundacji rodzinnej, by poprzez wypłacanie świadczeń, fundacja nie stała się niewypłacalna. Ustawa o fundacji rodzinnej zawiera także własną definicję pojęcia wypłacalności fundacji, przewidując, że jest to zdolność fundacji rodzinnej do wykonywania swoich zobowiązań pieniężnych, a opóźnienie w ich wykonywaniu nie przekracza trzech miesięcy.

Niezbywalność praw.

Ustawa o fundacji rodzinnej przewiduje, że prawa i obowiązki beneficjenta są niezbywalne. Oznacza to, że nie jest możliwe zrzeczenie się praw i obowiązków beneficjenta fundacji rodzinnej. Tego typu uregulowanie ma na celu zwiększenie stopnia zabezpieczenia fundacji rodzinnej przez napływaniem do niej osób niewskazanych jako beneficjenci według zamysłu fundatora.

Beneficjent może jednak zbyć wierzytelność względem fundacji rodzinnej. Innymi słowy, beneficjent może sprzedać na rzecz osoby trzeciej swoje roszczenie do fundacji o wypłatę świadczenia. Czy w przyszłości wytworzy się wyspecyfikowany handel wierzytelnościami jako w przypadku handlu „zwykłymi” długami? Czas pokaże.

Uprawnienia beneficjentów o charakterze organizacyjnym.

Beneficjent posiada także szereg uprawnień o charakterze organizacyjnym wewnątrz fundacji rodzinnej, spośród których należy wyróżnić:

·         Prawo kierowania do organów fundacji rodzinnej uwag, opinii lub zaleceń dotyczących jej działalności,

·         Prawo wglądu do dokumentacji fundacji rodzinnej, a w tym także dokumentacji finansowej, jak sprawozdania finansowe, księgi rachunkowe, obejmujące także sporządzanie ich kopii lub notatek,

·         Prawo żądania przedłożenia wyjaśnień od zarządu fundacji rodzinnej.

Zarząd może jednak odmówić realizacji uprawnienia beneficjenta do żądania otrzymania wyjaśnień lub wglądu w dokumentację fundacji rodzinnej, jeśli istnieje obawa, że takie informacje lub wyjaśnienia posłużą beneficjentowi doi celów sprzecznych w interesem fundacji rodzinnej.

Zrzeczenie się uprawnień przez beneficjenta.

Beneficjent może jednakże samodzielnie zrzec się uprawnień, które mu przysługują względem fundacji rodzinnej. Takie zrzeczenie się musi mieć formę szczególną, tj. zostać sporządzone w formie pisemnej z podpisani notarialnie poświadczonymi. Co ważne, beneficjent może zrzec się jedynie niektórych uprawnień i może to następować częściowo. W sytuacji, w której beneficjent zrzeknie się ostatniego z przysługujących mu uprawnień, bezpowrotnie utraci status beneficjenta fundacji rodzinnej. Utrafi on więc wszelkie uprawnienia, ale i nie będzie ponosił żadnej odpowiedzialności wynikającej z tytułu posiadania statusu beneficjenta fundacji rodzinnej.